Elektrik Hatalarından Nasıl Korunuruz?

Elektrik tesisatlarının yetkili ehil kişilerce yapılması, gereken koruma önlemlerinin (doğru kablolar, topraklama, termik manyetik şalter, sigorta, kaçak akım rölesi vb. seçimi için) alınması için önemlidir. Burada yetkili ehil kişi mesleki eğitim ve/veya mesleki yeterliliği ve/veya ustalık belgesi olan tecrübeli elektrikçi olarak tarif edilebilir.

Elektrik tesisatı çekilirken kullanım amacına ve gerekli güce uygun kablo kesitleri seçilir. Mevcut tesisata aşırı yükleme yapmak, tesisatın aşırı ısınması sonucu; yangın, kaçak riskini arttırır. ELEKTRİK TESİSATINA AŞIRI YÜKLEME YAPMAMALIYIZ.

Nemli, ıslak ortamlarda elektrik hataları daha tehlikelidir. ELEKTRİK TESİSATINI NEM VE SUDAN KORUMALIYIZ.

Elektrik tesisatı zaman içerisinde yıpranabilir, eksiklikler olabilir, bunlar;

- Kablo, fiş, priz kırılabilir,

- Kaçak akım rölesi bozulabilir,

- Kablo PVC izoleleri yıpranma sonucu kırılabilir, kemirgenler koparabilir. Kablo yalıtım hataları meydana gelebilir.

- Topraklama elektrotlarımızın bağlantıları kırılabilir ve kopabilir.

- Pano kapakları açık olabilir.

- Elektrik panoları önünde izole paspas olmayabilir.

- Sağlık ve güvelik işaretlemeleri yapılmamış olabilir.

Tüm bu hatalara karşı yapmamız gerekenler;

- Kablo, fiş, priz kırıklarında arıza acilen giderilmelidir. Seyyar kablo kırıklarında kablo değiştirilmelidir. Bantla tamir edilmiş seyyar kablolar kullanılmamalıdır.

- Elektrik tesisatında ana panoda 300 mA yangın koruma amaçlı ve 30 mA insan koruma amaçlı kaçak akım röleleri kullanılır. Kaçak akım rölelerinin üzerinde “test” butonu bulunur. Kaçak akım rölesinin çalışma durumu ayda bir olarak üzerindeki test butonu yardımıyla test edilmelidir. (Şehir şebekelerimizde kullanılan topraklama; TT topraklamadır. Şehir şebekesinden alınan elektrik tesisatlarında kaçak akım rölesi mutlaka olmalıdır. Şebekeye bağlanacak cihazların metal kısımları ise işletme topraklamasından ayrı olarak topraklanır. Ayrı bir transformatör ile farklı bir topraklama yöntemi kullanıldıysa elektrikçinizden bilgi almalısınız.)

KAÇAK AKIM RÖLESİ HAYAT KURTARIR.

- Kablo yalıtım hatalarından korunmanın yolu; kaçak akım rölesi çalışır durumda olmalı, topraklamamız iyi durumda olmalıdır. Metal gövdeli iş ekipmanlarında, mutlaka gövde koruma topraklaması yapılmalıdır. Topraklama kablosunun çok telli sarı yeşil izoleli olmasına dikkat edilmelidir.

 
- Topraklama elektrotlarımızın kırılması ihtimaline karşı, elektrik tesisatımızın periyodik kontrollerini yılda 1 (bir) defa yaptırmalı ve bu kontrollerde topraklama ölçümü yaptırmalıyız.

- Elektrik pano kapaklarını kapalı tutmalıyız.

- Elektrik panoları önüne izole paspas yerleştirmeliyiz. Yalıtkan paspas olarak da adlandırılan izole paspaslar elektrik geçirmezlik özelliğine sahiptir.

- Sağlık ve güvelik işaretlemelerini yaptırmalıyız.

Elektrik Tesisatı Periyodik Kontrolü:

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğine göre;

“2.3.2. Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner tesisatı ile akümülatör ve transformatör ve benzeri elektrik ile ilgili tesisatın periyodik kontrolleri elektrik mühendisleri,  elektrik eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, elektrik tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.”

Elektrik tesisatı periyodik kontrollerinde;

- Elektrik tesisatı uygunluğu,

- Topraklama ölçümleri (İşletme topraklaması, koruma topraklamaları (makine gövde koruma topraklamaları, paratoner, konteyner, tank, katodik vb. koruma topraklamaları))

- Akümülatör, transformatör, jeneratör vb. ekipmanlar.

- Yıldırımdan korunma tesisatı.

Kontrol ettirilmelidir.

Yetki, Sorumluluk, Denetim

Bugün biraz değişik bir konuya değinmek istiyorum. Son günlerde moralimi bozan bir konu var. Bu konuyla birlikte geçmiş yıllarda moralimi bozan konular aklıma geliyor.

Örnek vereyim:

- Elektronik Mühendisi olmam nedeniyle her zaman iş alanımız kısıtlı oldu. Elektrik Mühendisliği ve Elektronik Mühendisliği farklı disiplinler olmasına karşın her işte Elektrik Mühendisi istendi, elektronik ağırlığı olan işlerde bile. Asansör yapım işinde Elektronik Mühendisliği Diploması sunduk diye ihaleden elenme bahanesi olarak kullanıldı. Mühendislik Fakülteleri Türkiye’ye özel bir çözüm buldu. Elektrik Elektronik Mühendisi. Bazı fakülteler ek derslerle Elektronik Mühendisliği diplomalarını değiştirdi ama mezun olduğum Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi bir şey yapamadı. Elektrik Mühendisleri Odası  çözüm getirdi, 1000 V’a kadar Elektronik Mühendislerine yetki verdi. Bu yetki piyasaya yansımadı. Burada üzerine basarak söylüyorum,  Elektronik Mühendisleri;  asansör işlerinde ve 1000 V’a kadar elektrik işlerinde yetkilidir.

- ......... telekom taşındığım evin internet ücretini taahhüt süresi bitene kadar almaya devam etti. Müdürlüklerine ve müşteri hizmetlerine defalarca giderek dilekçe vermeme ve şikayet etmeme karşın çözüm bulacak yetkili çıkmadı. Taahhüt süresi doldu ve aboneliği kapattırdım.

- ……… sigorta şirketi yanlışlıkla farklı bir sigortayı iptal ettirmişti. Şirket itiraza rağmen durumu kabul etmedi. Üst kurula yapılan itiraz sonucu sorun çözüldü. Üst kurullar önemli her yetkinin denetimi olmalı.

 

İş güvenliği uzmanı da yetki ve sorumluluk uyuşmazlığı olan denetim işi yapıyor. İş güvenliğinden sorumlusun ama yetkin yok.  Eksiklikleri ve durumu tespit edersin, işverene bildirirsin. İGU'nın tespit ettiği ancak İşverenin yaptırmadığı konulardan iş güvenliği uzmanının sorgulanmaması ve sorumlu tutulmaması gerekir.

Asansör Mevzuatı Nedir?

Asansör Yönetmeliğinde tanımlanan asansörün tasarımı, yapımı, hizmete alınması, iyileştirilmesi, periyodik kontrolü, piyasa gözetim ve denetiminde uygulanacak mevzuatın neler olduğunu inceledim.

Bu yazıda ilgili yönetmelik ve tebliğlere değindim. Asansör ilgili uyumlaştırılmış standartlara uygun olmalıdır. Standartlar ürüne yönelik çok sayıda teknik detay içerir. Standartlar Türk Standartları Enstitüsünden ücreti karşılığı temin edilmektedir.

Asansör Yönetmeliği; “Binalarda ve inşaatlarda kalıcı olarak hizmet veren ve insanların, insan ve yüklerin veya bir kişinin taşıyıcıya zorlanmadan girebildiği ve içindeki kişinin erişim mesafesinde yer alan kumandalarla teçhiz edilmiş olan taşıyıcıya ulaşılabildiği hallerde sadece yüklerin taşınmasının amaçlandığı asansörleri,” kapsar.

Asansör Yönetmeliği hızı 0.15 m/s’den büyük olmayan kaldırma tertibatlarını kapsamaz. Yani hızı 0.15 m/s’den küçük kaldırma ekipmanları Asansör Yönetmeliği kapsamında değildir. Bu ürünler için Makine Emniyeti Yönetmeliği uygulanır.

Asansörlerin Tasarımı:

Asansörlerin Tasarımına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Tebliğ

“Bu Tebliğin amacı, 29/6/2016 tarihli ve 29757 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliği (2014/33/AB) kapsamında piyasaya arzı amaçlanan asansörlerin tasarım sürecine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.”

Asansör tasarımında dikkat edilecek diğer yönetmelikler;

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği

Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği

Büyükşehir Belediyeleri İmar Yönetmelikleri;

Ankara Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği

İstanbul İmar Yönetmeliği

İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik

Asansörlerin Yapımı:

Asansör Yönetmeliği(2014/33/AB)

“Bu Yönetmeliğin amacı; asansörler ve asansörlere ait asansör güvenlik aksamlarının karşılamaları gereken temel sağlık ve güvenlik gereklerini, bu ürünlerle ilgili piyasaya arz koşulları ile piyasa gözetimi ve denetimi esaslarını belirlemektir.”

“CE” işaretlemesinin genel kuralları Asansör Yönetmeliğinin 21 ve 22. maddesinde verilmektedir.

"“CE” işareti, her bir asansör kabinine ve her bir asansör güvenlik aksamı üzerine görünür, okunaklı ve kalıcı şekilde iliştirilir. Aksi durumda,asansör güvenlik aksamı üzerine bir etiket ile ayrı şekilde iliştirilir."

Asansör yapımında dikkat edilecek diğer yönetmelikler;

Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği

Asansör yapılacak tesisin farklı tehlikeler içermesi durumunda, bu tehlikelere yönelik yönetmelik ve standartlarda dikkate alınmalıdır. Örneğin tozlu veya nemli yerlerde IP koruma sınıfları, patlayıcı ortamlarda ATEX  yönetmelikleri dikkate alınmalıdır.

Asansörün hizmete alınması, iyileştirilmesi:

Asansör İşletme ve Bakım Yönetmeliği

“Bu Yönetmeliğin amacı; insanların, insan ve yüklerin veya sadece yüklerin taşınmasında kullanılan asansörlerin, insan can ve mal güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde kullanımlarını sağlamak ve çevreyi korumak üzere tescili, işletilmesi, bakımı, garanti ve satış sonrası hizmetleri ile hizmet denetimi ve mevcut asansörlerin iyileştirilmesiyle ilgili uyulması gereken kuralları belirlemektir.”

Asansörün periyodik kontrolü:

Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliği

“Bu Yönetmeliğin amacı, asansörlerin periyodik kontrolüne ilişkin usul ve esaslar ile asansör periyodik kontrollerinde görev alacak olan A tipi muayene kuruluşlarının yetkilendirilmesi, yükümlülükleri ve denetimlerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.”

Asansör piyasa gözetim ve denetimi:

Asansör Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği

“Bu Yönetmeliğin amacı, 29/6/2016 tarihli ve 29757 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliği (2014/33/AB) kapsamında piyasaya arz edilen ve insanların, insan ve yüklerin veya sadece yüklerin taşınmasında kullanılan asansöre yönelik gerçekleştirilecek olan piyasa gözetimi ve denetiminin ve sonucunda alınacak önlemlerin usul ve esaslarını belirlemektir.”

 

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik - 18 Şubat 2022

18 Şubat 2022 tarihli Resmi Gazetede İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayınlanmıştır.

“d) EKİPNET: Bu Yönetmelik kapsamında yer alan kişi, iş ve işlemlerin elektronik ortamda kayıt ve bildirimi ile veri doğrulaması amacıyla kullanılan ve e-Devlet kapısı üzerinden çalışan programı,”

“İş ekipmanlarının kayıt altına alınması

MADDE 13/A – (1) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan iş ekipmanlarının kayıt altına alınarak takip edilebilmesine dair endüstriyel kimliklendirme zorunluluğu getirmeye, izleme ve takip, bildirim ve elektronik kayıt ile hangi ekipmanların kimliklendirileceğini belirlemeye yönelik usul ve esasları belirlemeye Bakanlık yetkilidir.” 

Linki: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/02/20220218-1.htm

Yönetmeliğin değişiklikleri işlenmiş hali: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

EKİPNET

https://isekipman.ailevecalisma.gov.tr/

Periyodik Kontrol Yapmaya Yetkili Kişiler

https://isekipmanlari.isgum.gov.tr/detay.aspx?d=12

İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapmaya Yetkili Kişilerin Kayıt ve Eğitimlerine İlişkin Tebliğ

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/10/20171001-6.htm

Çalışanların Sağlık Gözetimine Yönelik Tıbbi Tetkiklerin Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik

20 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazetede “Çalışanların Sağlık Gözetimine Yönelik Tıbbi Tetkiklerin Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik” yayınlanmıştır.

Yönetmeliğin amacı, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yer alan işyerlerinde çalışanların sağlık gözetimine yönelik; ortak sağlık ve güvenlik birimleri, işyeri sağlık ve güvenlik birimleri ve çalışan sağlığı merkezleri tarafından yapılacak tıbbi tetkiklere dair usul ve esasları düzenlemektir.

Yönetmelik, ortak sağlık ve güvenlik birimleri, işyeri sağlık ve güvenlik birimleri ve çalışan sağlığı merkezleri ile bu yerlerde gerçekleştirilen tıbbi tetkikleri kapsamaktadır.

Yönetmelikle gezici iş sağlığı aracı ve sabit tıbbi tetkik mekânına ilişkin esaslar, gezici iş sağlığı aracı ve sabit tıbbi tetkik mekânına dair kurallar, tıbbi tetkiklere ait usul ve esaslar, başvuru ve çalışma izni işlemleri, denetim ve müeyyideler belirlenmiştir.

Linki: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/01/20220120-2.htm