Kaçak Akım Rölesi

Kaçak akım rölesi (KAR) (Artık Akım Cihazı veya Hata Akımına Karşı Koruma) (İngilizce: residual current device (RCD)) elektrikte "Giren akım dönen akıma eşittir" kuralına göre çalışır. Faz veya fazların akımı ile nötrden dönen akım eşit olduğu sürece besleme hattında her hangi bir sorun yoktur. Ancak bu eşitlik bozulduğunda yani herhangi bir kaçak olduğunda problem var demektir.

  30 mA Yaşam Koruması:

Canlıların üzerinden geçecek 30 mA şiddetindeki bir akım yaşam için tehlike sınırıdır.

300 mA Yangın Koruması:

300 mA şiddetindeki kaçak akımların oluşturduğu elektriksel güç, normal tesisat malzemelerinin tutuşma sınırına yakın bir sınırdır.

Yani Yangın Koruma için 300 mA, Hayat Koruma için 30 mA kaçak akım rölesi seçilir. 

(Not: Motor gücü yüksek tesislerde kullanılan sistemlere göre Yangın Koruma kaçak akım rölesi tercih edilmelidir.)

“Elektrik akımının etkisi ortamın nemlilik derecesine, kazalının elektrik akımına yakalandığı vücut pozisyonuna hatta yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi cinsiyete göre bile değişmektedir. Akımın insan vücudundaki etki süresinin önemi büyüktür. “Kalp üzerinden 0,3 saniyeden daha uzun süre 80 mili amper (mA) mertebesinde bir akım geçerse kalp kaslarının kasılması ve tehlikeli fibrilasyon başlar ve olay çoğu zaman ölümle sonuçlanır.””

Kaynak: http://www.emo.org.tr/ekler/280d4b870940ba5_ek.pdf?dergi=927

Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde 18’e göre;

“Madde 18 - (Değişik fıkra: RG 25/10/1996- 22798) SAYAÇ VE SİGORTALARIN BÜYÜKLÜĞÜ VE YERLERİNİN BELİRLENMESİ

Sayaç, kofre ve besleme hattı koruma elemanlarının türü, büyüklüğü nereye konulacağı, besleme hattının yapıya nereden gireceği proje onayı sırasında işletmece belirlenerek projeye işlenir. Konut dışı tesislerde (hastane, iş merkezi, okul vb.) bunların yeri işletmenin onayı alınmak kaydıyla değiştirilebilir.

(Değişik fıkra : RG-16/06/2004-25494) Elektrik iç tesislerinde kullanılacak sayaçlar yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine uygun olmalıdır. (Ahır, kümes gibi basit tarım binaları, barakalar, basit köy evleri ve geçici olarak elektrik verilen şantiye, lunapark ve benzeri abonelikler hariç)

Çok basit tarım binaları, barakalar, basit köy evleri hariç yapı bağlantı kutusuna (ana buat veya kofre) yangın koruma, sayaç kolon devrelerine ise hayat koruma eşikli, düzeneği ile birlikte termik manyetik şalter veya otomatik sigorta (ayrı ayrı veya birlikte) konulmalı ve tüm koruma düzenleri arasında seçicilik sağlanmalıdır. Yapıda tek sayaç varsa, kofre tesis edilemez.

Bu maddeye aykırı olarak yapılan tesise işletme kesinlikle elektrik vermez.”

İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik Ek 1’e göre de;

“Madde 8- İşyerinin ana pano ve tali elektrik panolarında seçicilik ilkesine uygun kaçak akım rölesi (artık akım anahtarı) tesis edilir.”

“İnsan yaşamını korumaya yönelik bu uygulamayı "yasak savma" haline dönüştürmeye çalışmak çok büyük bir hatadır. Günlük yaşayan satıcılar ve tüketicilerin insan yaşamına bu denli duyarsız kalmalarına izin veremeyiz. Bu amaçla, gerek uygulayıcı ve tüketici ve gerekse kontrol birimleri; kullanılan KAK şalterlerinin uluslararası standartlara sahip olup olmadığına dikkat etmelidirler.”

Kaynak: http://www.emo.org.tr/ekler/b970a1d9be0fd10_ek.pdf?dergi=273

Toprak şebeke türüne göre ayrıntılı bilgi için: http://www.emo.org.tr/ekler/9d00a55e8c8b18b_ek.pdf?tipi=2&turu=X...7