YSC Periyodik Kontrolü Kafa Karışıklığı Yapmış mıydı?

YSC (Yangın Söndürme Cihazlarının) Periyodik Kontrolü ile ilgili 1 nolu yönetmelikte belli meslek gruplarına yetki tanımlamasına karşın, aynı yönetmelikte kriter olarak 2 nolu yönetmeliğe atıf yapması, yönetmelikte belirtilen standardın iptal olması ve yerine TSE ISO/TS 11602-2 standardının geçmesi nedeniyle mevzuatı açıklamaya çalışırsak;

ADI	PERİYOT	PERİYOT DAYANAĞI	AÇIKLAMA
Muayene	30 günde bir	TSE ISO/TS 11602-2	Çalışanlar tarafından gözle muayene
Kontrol	6 ayda bir	Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik	1 Nolu Yönetmeliğe göre; Makine mühendisleri, makine ve metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, makine tekniker veya yüksek teknikerleri yetkili
Bakım	6 ay ila 1 yıl Maksimum 1 yıl	TSE ISO/TS 11602-2	2 Nolu Yönetmeliğe göre; Söndürücülerin bakımını yapan üreticinin veya servis firmalarının Sanayi ve Ticaret Bakanlığının dolum ve servis yeterlilik belgesine sahip olması gerekir.

 

AÇIKLAMA:

1 nolu yönetmelik; İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

"Tablo-3: Tesisatların periyodik kontrol süreleri ile kontrol kriterleri

EKİPMAN ADI: Portatif yangın söndürücüler (yangın söndürme cihazları) 

PERİYODİK KONTROL DÖNEMİ (Azami Süre) (İlgili standardın öngördüğü süreler saklı kalmak koşulu ile): Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl

PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ (İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.): Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğe uygun şekilde gerçekleştirilir.

(TSE ISO/TS 11602-2 standartında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır.)"

"Madde 2.3.2’de yer verilenlerin dışında kalan ve Tablo-3’te belirtilen tüm tesisatların periyodik kontrolleri yetkili olan; makine mühendisleri, makine ve metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır."

 

2 nolu yönetmelik; Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik

 

Taşınabilir söndürme tüpleri - Madde 99 Fıkra 7;

“(7) Yangın söndürücülerin periyodik kontrolü ve bakımı TS 11748 standardına göre yapılır. Söndürücülerin bakımını yapan üreticinin veya servis firmalarının Sanayi ve Ticaret Bakanlığının dolum ve servis yeterlilik belgesine sahip olması gerekir. Servis veren firmalar, istenildiğinde müşterilerine belgelerini göstermek zorundadır. Söndürme tüplerinin altı ayda bir kontrol edilmesi, yıllık genel bakımlarının yapılması, standartlara uygun toz kullanılması ve dört yıl sonunda tozunun değiştirilmesi şarttır.”

 

TSE ISO/TS 11602-2 Standardı;

"4.2 Muayene 4.2.1 Söndürücüler hizmete ilk alındığı zaman kontrol edilmeli ve sonrasında yaklaşık 30 günlük aralıklarla kontrol yapılmalıdır. Şartlar gerektirdiğinde, söndürücüler daha sık aralıklarla kontrol edilmelidir.

4.3.1 Genel Ek C’de belirtilenin dışında tüm söndürücüler aşağıda gösterildiği şekilde bakıma tabi tutulmalıdır. a) Yılda bir kereden fazla ancak altı aydan az olmayacak sürede,"

Acil Durum Planı Nasıl Hazırlanır?

Acil Durum Planı hazırlamak için, bu konuyla ilgili yönetmelik olan İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Acil Durum Planı hazırlama rehberini kullanabilirsiniz.

Yönetmelik ve Rehber detaylı bilgiler içeriyor. Ana başlıklarla yapılacaklara değinelim.

1- İşyeri için acil durumları tespit etmek, örneğin;

• Yangın,
• Patlama,
• Sabotaj,
• Doğal Afet (deprem, sel, fırtına, heyelan, göçük vb.),
• KBRN (Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer Tehditler),
• Gıda Zehirlenmesi,
• Salgın Hastalık,
• İş Kazası vb.

2- Çevredeki işyerleri ve faaliyet konuları dikkate alınarak oluşturabilecek tehlikeler göz önüne alınacak.

3- Her bir acil durum için önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlerin belirlenmeli,

4- Acil durum olması durumunda müdahale yönteminin belirlenmeli,

5- Her bir acil durum için tahliye yöntemi belirlenmeli. Toplanma yeri belirlenmeli. Her acil durum için toplanma yeri aynı olmayabilir. Hangi durumlarda sığınak kullanılacağı da mutlaka belirtilmeli.

6- Tahliye planı oluşturulmalı.

7- Acil durum ekipleri belirlenmeli.

Oluşturulan planın etkinliği için eğitim yapılmalı, tatbikat yapılmalı. Acil durum planı gerekli durumlarda iyileştirilmeli, güncellenmeli.

İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik Ek-1’de acil durum planı hazırlanırken kullanılabilecek örnek form verilmiştir:

İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik Linki:

https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18493&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik Ekleri Linki:

https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/yonetmelik/7.5.18493-Ek.docx

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Acil Durum Planı Hazırlama Rehberi

https://www.csgb.gov.tr/media/88211/acil-durum-plani-hazirlama-rehberi-2022.pdf

Taşınabilir Söndürme Cihazları

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğe göre;
"Taşınabilir Söndürme Cihazları
MADDE 99- (Değişik: 10/8/2009-2009/15316 K.)  
(1) Taşınabilir söndürme cihazlarının tipi ve sayısı, mekânlarda var olan durum ve risklere göre belirlenir. Buna göre;  
a) A sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu,  
b) B sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru kimyevi tozlu, karbondioksitli veya köpüklü,   
c) C sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru kimyevi tozlu veya karbondioksitli,  
ç) D sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru metal tozlu,   söndürme cihazları bulundurulur. Hastanelerde, huzurevlerinde, anaokullarında ve benzeri yerlerde sulu veya temiz gazlı söndürme cihazlarının tercih edilmesi gerekir.   
(2) Düşük tehlike sınıfında her 500 m2, orta tehlike ve yüksek tehlike sınıfında her  250 m² yapı inşaat alanı için 1 adet olmak üzere, uygun tipte 6 kg’lık kuru kimyevî tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın söndürme cihazları bulundurulması gerekir.   
(3) Otoparklarda, depolarda, tesisat dairelerinde ve benzeri yerlerde ayrıca tekerlekli tip söndürme cihazı bulundurulması mecburidir.  
(4) Söndürme cihazları dışarıya doğru, geçiş boşluklarının yakınına ve dengeli dağıtılarak, görülebilecek şekilde işaretlenir ve her durumda kolayca girilebilir yerlere, yangın dolaplarının içine veya yakınına yerleştirilir. Söndürme  cihazlarına ulaşma mesafesi en fazla 25 m olur. Söndürme cihazlarının, kapı arkasında, yangın dolapları hariç kapalı dolaplarda ve derin duvar girintilerinde bulundurulmaması ve ısıtma cihazlarının üstüne veya yakınına konulmaması gerekir. Ancak, herhangi  bir sebeple söndürme cihazlarının doğrudan görünmesini engelleyen yerlere konulması halinde, yerlerinin uygun fosforlu işaretler ile gösterilmesi şarttır. 
(5) Taşınabilir söndürme cihazlarında söndürücünün duvara bağlantı asma halkası duvardan kolaylıkla alınabilecek şekilde yerleştirilir ve 4 kg’dan daha ağır ve 12 kg’dan hafif olan cihazların zeminden olan yüksekliği yaklaşık 90 cm’yi aşmayacak şekilde montaj yapılır.  
(6) Arabalı yangın söndürme cihazlarının TS EN 1866 ve diğer taşınabilir yangın söndürme cihazlarının TS 862- EN 3 kalite belgeli olması şarttır.  
(7) Yangın söndürme cihazlarının periyodik kontrolü ve bakımı TS ISO 11602-2 standardına göre yapılır. Söndürme cihazlarının bakımını yapan üreticinin veya servis firmalarının dolum ve servis yeterlilik belgesine sahip olması gerekir. Servis veren firmalar, istenildiğinde müşterilerine belgelerini göstermek zorundadır. Söndürme cihazlarının standartlarda belirtilen hususlar doğrultusunda yılda bir kez yerinde genel kontrolleri yapılır ve dördüncü yılın sonunda içindeki söndürme maddeleri yenilenerek hidrostatik testleri yapılır. Cihazlar dolum için alındığında, söndürme cihazlarının bulundukları yerleri tehlike altında bırakmamak için, servisi yapan firmalar, bakıma aldıkları yangın söndürme cihazlarının yerine, aldıkları söndürücü cihazın özelliğinde ve aynı sayıda kullanıma hazır yangın söndürme cihazlarını geçici olarak bırakmak zorundadır.   
(8) Binalara konulacak yangın söndürme cihazlarının cinsi, miktarı ve yerlerinin belirlenmesi konusunda, gerekirse mahalli itfaiye teşkilatının görüşü alınabilir."

Bina Tehlike Sınıflandırması

9 Eylül 2009 tarihli değişiklikler işlenmiş 19 Aralık 2007 tarihli Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’e göre Bina Tehlike Sınıflandırması;

Ek-1/A  Düşük Tehlike Kullanım Alanları: Düşük yangın yüküne sahip, düşük yanabilirliği olan ve yangına karşı direnci en az 30 dakika olan 126 m²’den büyük bölümü olmayan mekânlar. Okullar ve diğer eğitim kurumları (belirli alanları* ),  bürolar (belirli alanları* ) , hapishaneler

* Kullanım alanları, Ek-1/B ve Ek-1/C kapsamına girmeyen alanlar.

Ek-1/B  Orta Tehlike Kullanım Alanları: Cam ve seramikler, Kimyasallar, Mühendislik (Metal levha üretimi, Otomotiv fabrikaları, tamirhaneleri, Elektronik fabrikaları, buzdolabı ve çamaşır makinesi fabrikaları), Yiyecek ve içecekler, Çeşitli, Kâğıt, Lastik ve plastik, Dükkânlar ve ofisler, Tekstiller ve konfeksiyon, Kereste ve tahta fabrikaları/tesisleri tablo halinde açıklamıştır.

Ek-1/C  Yüksek Tehlike Kullanım Alanları: Döşemelik kumaş ve muşamba fabrikaları, kumaş ve muşamba yer döşemeleri  imalatı, Boya, renklendirici ( ahşap renklendirici ve koruyucuları-pnoteks) ve vernik imalâtı, Yapay kauçuk, reçine, lamba isi ve terebentin imalatı, Talaş fabrikaları, Odun yünü imalatı fabrikaları/tesisleri tablo halinde açıklamıştır.

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik

9 Eylül 2009 tarihli değişiklikler işlenmiş 19 Aralık 2007 tarihli Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’te geçen bazı tanımlar;

Alevlenme noktası: Isınan maddeden çıkan gazların, bir alevin geçici olarak yaklaştırılıp uzaklaştırılması sonucunda yanmayı sürdürdüğü en düşük sıcaklığı,

Atrium (Değişik: 09/09/2009 – 27344 R.G.  / 2 md.): İki veya daha çok sayıda katın içine açıldığı, merdiven yuvası, asansör kuyusu, yürüyen merdiven boşluğu veya su, elektrik, havalandırma, iklimlendirme, haberleşme, tesisat bacaları ve şaftlar hariç, üstü kapalı geniş ve yüksek hacmi,

Kullanıcı yükü: Herhangi bir anda, bir binada veya binanın esas alınan belirli bir bölümünde bulunma ihtimali olan toplam insan sayısını,

Kullanıcı yük katsayısı: Yapılarda kişi başına düşen kullanım alanının metrekare cinsinden m²/kişi olarak ifadesini,

Yangın bölgesi (zonu): Yangın hâlinde, uyarı ve söndürme tedbirleri diğer bölümlerdeki sistemlerden ayrı olarak devreye giren bölümü,

Yangın kompartımanı: Bir bina içerisinde, tavan ve taban döşemesi dâhil olmak üzere, her yanı en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı yapı elemanları ile duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış bölgeyi,

Yangın yükü: Bir yapı bölümünün içinde bulunan yanıcı maddelerin kütleleri ile alt ısıl değerleri çarpımları toplamının, plandaki toplam alana bölünmesi ile elde edilen ve MJ/m² olarak ifade edilen büyüklüğü,

Yüksek bina (Değişik: 09/09/2009 – 27344 R.G.  / 2 md.): Bina yüksekliği 21.50 m’den, yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan binaları,

Yüksek tehlike: Yüksek tehlike sınıfına giren maddelerin üretildiği, kullanıldığı ve depolandığı yerleri ifade eder.

Yangın Söndürmede Kullanılan Yöntemler

Meydana gelmiş bir yangın olayını ortadan kaldırabilmek için (söndürebilmek için) yanmanın şartlarında belirttiğimiz üç esasın birisinin yok edilmesi gerekmektedir.

a) Soğutarak Söndürme : (Isıyı azaltma veya ortadan kaldırma)

- Su ile soğutma,

- Yanıcı maddeyi dağıtma,

- Kuvvetli üfleme.

b) Havayı Kesme : (Oksijeni yok etme veya oranını düşürme)

- Örtme,

- Boğma,

- Oksijeni azaltma.

c) Yanıcı Maddeyi Ortadan Kaldırma :

- Yanıcı maddeyi ısıdan ayırmak,

- Ara boşluğu meydana getirmek

Yangın Sınıfları

TS EN 2 ve TS EN 2/A1'e göre Yangın Sınıfları

Sınıf A: Yanmanın, normal olarak parlak korların oluşumuyla yürüdüğü, genellikle organik esaslı katı madde yangınları,

Sınıf B: Sıvılar veya sıvılaşabilir katılar ile ilgili yangınlar,

Sınıf C: Gaz yangınları,

Sınıf D: Metal yangınları,

Sınıf F: Pişirme gereçlerindeki pişirme ortamı (bitkisel veya hayvansal sıvı ve katı yağlar) yangınları.

A SINIFI Yangınlar: Organik kökenli (Katı) madde yangınları.

Bu malzemeler genellikle karbon bileşikleri olan organik yapıda malzemelerdir ve yanmaları sonucunda karlaşma ve kül meydana gelir.

- Ahşap, Kömür, Kâğıt, Ot, Selüloz

- Kauçuk, Tekstil Ürünleri, Plastik v.s.

A SINIFI Yangınlar, soğutucu etki yaratan maddeler ile müdahale edilmek sureti ile SOĞUTULARAK söndürülür.

B SINIFI Yangınlar: Sıvı yanıcı madde (Akaryakıt) yangınları.

Su ile karışanlar ile karışmayanlar olmak üzere iki sınıfa ayrılır.

- Benzin, Benzol, Mazot, Fuel-Oil, Madeni Yağlar,

- Vernik, Boya, Tiner, Alkol, Parafin, Aseton, Asfalt, Tutkal v.s.

B Sınıfı Yangınlar, yanan madde ile oksijen teması kesilerek BOĞMA sureti ile söndürülür.

C SINIFI Yangınlar: Gaz halindeki yanıcı madde yangınları.

Yanıcı gaz ve basınç altında sıvılaştırılmış gaz haldeki maddelerin yangınlarıdır.

- Doğal ve Üretilmiş Gazlar, Metan, Hidrojen, Asetilen

- LPG, Propan Doğal Gaz 

C Sınıfı Yangınlar, genel kural olarak, gaz yangınlarında, yangın kaynağı kesilerek ve soğutma işlemi yapılarak söndürülür.

D SINIFI Yangınlar: Hafif Metal Yangınları 

- Titanyum, Magnezyum, Alüminyum,

- Uranyum, Fosfor, Sodyum 

D Sınıf Yangınlar, özel amaçla üretilmiş D sınıfı Kuru Toz ile söndürülür.

F SINIFI Yangınlar: Yağ Tavası Yangınları

F Sınıfı yangınlar bitkisel ve hayvansal pişirme yağlarının yangınlarını kapsar. Sulu Kimyasal  söndürücüler ya da toz söndürücüler ile söndürülür.

"ASLA SU İLE SÖNDÜRMEYİNİZ. AKSİ HALDE PARLAMA VE PATLAMA OLUR"

Kaynak:http://ahmetsertkan.blogspot.com/2011/01/yangin-siniflari-en-son-ve-gecerli-olan.html

E Sınıfı (Elektrik) yangını tanımlaması TS EN 2 ve TS EN 2/A1’de yer almaz.

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğe göre;
Yangın türü: Yanmakta olan maddeye göre; 
1) A sınıfı yangınlar: Odun, kömür, kâğıt, ot, doküman ve plastik gibi yanıcı katı maddeler yangınını,
2) B sınıfı yangınlar: Benzin, benzol, makine yağları, laklar, yağlı boyalar, katran ve asfalt gibi yanıcı sıvı maddeler yangınını,
3) C sınıfı yangınlar: Metan, propan, bütan, LPG, asetilen, havagazı ve hidrojen gibi yanıcı gaz maddeler yangınını,
4) D sınıfı yangınlar: Lityum, sodyum, potasyum, alüminyum ve magnezyum gibi yanabilen hafif ve aktif metaller ile radyoaktif maddeler gibi metaller yangınını ifade eder.